تعیین ترکیبات شیمیایی و خوشخوراکی برخی از علف های هرز مزارع یونجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

3 استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

4 استادیار، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی هفت گونه از علف­های هرز موجود در مزارع یونجه و مقایسه آنها با یونجه بود. علوفه­های مورد بررسی شامل تلخه، بومادران و ریش قوش از خانواده کاسنی، شبدر شیرین و یونجه از خانواده بقولات و دم روباهی، علف پشمکی و علف باغ از خانواده گندمیان بودند. نمونه­برداری از گونه­های مورد مطالعه در مرحله برداشت یونجه از مزرعه (10% گلدهی مزرعه) انجام شد. نمونه­های برداشت شده به دو بخش تقسیم شده، بخشی از نمونه­ها در مزرعه به مدت 72 ساعت هوا خشک شده و بخش دیگر به صورت تازه برای انجام آزمایشات خوشخوراکی مورد استفاده قرار گرفت. خوشخوراکی با استفاده از شاخص مصرف کوتاه­مدت تعیین شد. بر اساس نتایج بدست آمده، یونجه با 3/14درصد و دم روباهی با 36/8 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار پروتئین خام را در بین علوفه­های مورد آزمایش داشتند (05/0>P). بیشترین و کمترین میزان الیاف نامحلول در پاک­کننده خنثی مربوط به دم روباهی و شبدر شیرین به ترتیب با 70/58 و 76/33 درصد ماده خشک بود (05/0>P). ریش قوش و تلخه به ترتیب با 83/28 و 49/19 درصد بیشترین و کمترین میزان الیاف نامحلول در پاک­کننده اسیدی را دارا بودند (05/0>P). تلخه بیشترین میزان انرژی قابل متابولیسم و ماده خشک قابل هضم تخمینی را دارا بود (05/0>P). غلات بالاترین خوشخوراکی نسبی را بین گونه­های مورد بررسی در حالت تازه و کمترین خوشخوراکی نسبی را در حالت خشک دارا بودند (05/0>P). به طور کلی این تفاوت­ها در ترکیبات شیمیایی و خوشخوراکی بین یونجه و علف­های هرز باید در تنظیم جیره­های غذایی نشخوارکنندگان مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Determination of chemical composition and palatability of some weeds in alfalfa farms

نویسندگان [English]

  • A. Hosseinkhani 1
  • M. Dadashi 2
  • H. Mohammadzadeh 3
  • S. Hassannejad 4
1 Associate Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 MSc. Graduated Student, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Assistant Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
4 Assistant Professor, Department of Plant Echo- Physiology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The aim of present study was to evaluate nutritive value of seven species of alfalfa weeds and comparison with alfalfa. The studied forages were: Crepis sancta, Achillea millefolium and Acroptilon repens from Asteraceae family, Medicago sativa (Alfalfa) and Melilotus officinalis (L.) Pall. From Fabaceae family and Bromus tectorum, Dactylis glomerata and Alopecurus myosuroides from poaceae family. Samples were collected during 10% blooming of the alfalfa field and divided in two parts, one part sun dried in the field for 72 hours and the other part used as fresh for palatability test. Chemical compositions were determined using common methods and Short Term Intake Rate (STIR) method was used for palatability test. The results showed that chemical compositions of samples were significantly different (P<0.05). Alfalfa hay and Alopecurus myosuroides had the highest and lowest crude protein (14.30 vs 8.36% DM, respectively) (P<0.05). Alopecurus myosuroides and Melilotus officinalis (L.) Pall. had the highest and lowest NDF content (58.70 vs 33.76% DM, respectively) (P<0.05). Crepis sancta and Acroptilon repens had the highest and lowest ADF content (28.83 vs 19.49% DM, respectively) (P<0.05). Acroptilon repens had the highest predicted metabolizable energy and digestible dry matter (P<0.05). Poaceae family weeds had the highest relative palatability as fresh forage, however, they had least relative palatability as dried form as well (P<0.05). It is concluded that the differences in chemical composition and palatability between alfalfa and weed forages should be considered in ration formulation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nutritive value
  • Asteraceae
  • Palatability
  • Weed
  • Forage quality

مراجع

ارزانی ح.، احمدی ع.، آذرنیوند ح. و جعفری ع. ا.  1385. تعیین و کیفیت علوفه پنج گونه مرتعی در مراحل مختلف رشد فنولوژیکی. مجله علوم کشاورزی ایران، (2)37: 311-303.
ارزانی ح.، چاره ساز ن.، جعفری ع. ا. و آذر نیوند ح. 1389. بررسی تأثیر فرم و مرحله رویشی در کیفیت علوفه 9 گونه مرتعی البرز مرکزی. پژوهشهای آبخیزداری، 87.
پور حیدرغفاری س. و حسن نژاد س. 1392. شناسایی و مطالعه شاخص­های جمعیتی علف­های هرز مزارع یونجه شبستر. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، (3)22: 78-71.
شورنگ پ. و نیکخواه ع. 1386. تعیین تجزیه­پذیری ماده خشک و دیواره سلولـی برخـی از علوفـه­های مرتعی به روش کیسه­های نایلونی و درون شیشه­ای. مجله علوم کشاورزی ایران، (1)38: 66-57.
شیخ احمدی ه.، آذرفر آ. و محمدزاده س. 1392. خصوصیات شیمیایی، محتوی انرژی و فراسنجه­های تجزیه­پذیری ماده خشک، پروتئین خام و ماده آلی علوفه یونجه چین اول مناطق مختلف استان کردستان. نشریه پژوهشهای علوم دامی، (3)23: 99-87.
جعفرزاده ع. ا. 1377. مطالعات تفضیلی 26 هکتار از اراضی و خاکهای ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز. نشریه دانشکده علوم انسانی و اجـتماعی، 4-2: 29-16.
حسن نژاد س. 1389. شناسایی و تهیه نقشه پراکنش علفهای هرز مزارع گندم، جو و یونجه استان آذربایجان شرقی با  استفاده   از سامانه اطلاعات جغرافیایی .(GIS) رساله دکتری دانشگاه تهران.
حشمتی غ.، باغانی م. و بذر افشان ا. ا. 1385. مقایسه ارزش غذایی 11 گونه مرتعی شرق استان گلستان. مجله پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 73.
ربیعی م. 1391. شناسایی گیاهان مرتعی. انتشارات دانشگاه پیام نور. 134 ص.
رئوفی راد و. ا.، ابراهیمی ع. ا.، ارزانی ح. و شجاعی اسعدیه ز. 1392. بررسی رابطه بین خوشخوراکی و کیفیت علوفه برخی گیاهان مرتعی (مطالعه موردی: مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری). نشریه مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، (1)66: 120-111.
ریاسی ا.، رسانی ع. ا.، نعیمی­پور ح. و فتحی م. ح. 1388. مقایسه­ی روش­های اندازه­گیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی در علوفه­ها و محصولات فرعی خوراک. مجله پژوهش­های علوم دامی، (1)19.
صوفی سیاوش ر. و جانمحمدی ح. 1391. تغذیه دام. ویرایش ششم. انتشارات عمیدی، تبریز. ص: 678-655.
علی خواه اصل م.، آذرنیوند ح.، ارزانی ح.، جعفری م. و زارع چاهوکی م. ع. 1388. رابطه خوشخوراکی با نسبت وزنی برگ و ساقه در مراحل مختلف فنولوژی. مجله علمی پژوهشی مرتع، (2)3: 258-246.
نجفی، ح.، زند، ا.، دیانت، م.، و نصرتی، ا. 1390. اکولوژی علفهای هرز و گیاهان مهاجم. جهاد دانشگاهی مشهد. 480 ص.
AOAC. 1990. Official Methods of Analysis. 15th edition. Association of official analytical chemists. Washington, D.C.
ARC. 1984. Inter departmental protein working party, estimation of protein degradation. A standard method for in situ measurements of nitrogen disappearance from dacron bags suspended in the rumen.
Ahmadi A., Yeganeh H., PirySahragard H. and Zandi Esfahan E. 2013. Preference value study of the species grazed by sheep in semi steppe rangelands in west Azerbaijan of Iran using preference value index during the grazing season. Journal of Biodiversity and Environmental Science, 3(10): 42-51.
Arzani H., Basiri M., Khatibi F. and Ghorbani G. 2006. Nutritive value of some Zagros mountain rangeland species. Small Ruminant Research, 65, 2: 128-135.
Burns J. C., Fisher D. S. and Mayland H. F. 2007. Diurnal shifts in nutritive value of alfalfa harvested as hay and evaluated by animal intake and digestion. Crop science, 47: 2490.
Fonnesbeck P. V., Clark D. H., Garret W. N. and Speth C. F. 1984. Predicting energy utilization from alfalfa hay from the Western Region. Proceedings of American Society of Animal Science (Western Section), 35: 305–308.
Forbes J. M. 2007. Voluntary food intake and diet selection in farm animal. CAB international. Oxon.
Guerrero J. N., Lopez M. L. and Bell C. E. 1999. Sheep thrive on weedy alfalfa. California Agriculture, 53: 29-32.
Holechek J. L., Herbel C. H. and Pieper R. D. 2001. Rang Management.West View Press, USA. 520.
Hoveland C. S., Buchanan G. A., Bosworth S. C. and Bailey I. J. 1986. Forage nutritive quality of weeds in Alabama. First printing, March 1986. Alabama Agriculture Experiment State, Pp: 5-20.
Lacefield G., Henning J., Burris R., Dougherty C. and Absher C. 2001. Grazing alfalfa. University of Kentucky, College of Agriculture, www.ca.uky.edu/agc/pubs/id/id97/id97.pdf.
McGrath D. 1988. Seasonal variation in the water-soluble carbohydrates of perennial and Italian ryegrass under cutting conditions. Irish Journal of Agricultural Research, 27: 131-139.
Maheri N., Safaei A. R., Mirzaei Aghsaghli A., Aghazadeh A. M. and Dastoori M. R. 2007. Use of in vitro gas production technique to compare nutritive value of quackgrass and for ruminants. Journal of Animal and Veterinary Advances, 6 (12): 1351-1356.
Merten D. R. 1997. Creating a system for meeting the fiber requirements of dairy cattle. Journal of Dairy Science, 80: 1463-1482.
Moore J. E. and Undersander D. J. 2002. Relative Forage Quality: An alternative to relative feed value and quality index. Proceedings of 13th Annual Florida Ruminant Nutrition Symposium, pp. 16-32.
National Research Council (NRC). 2007. Nutrient Requirement of Sheep and GoatN .ational Academy of Sciences., Washington DC.
Romney D. L. and Gill M. 1998. Measurement of short-term intake rate (STIR) to predict in vivo parameters in sheep. British Society of Animal Science, 98: 161-171.
SAS Institute Inc. 2003. SAS Users Guide. SAS Institute, Cary, NC.
تحقیقات تولیدات دامی
دوره 7، شماره 3
آذر 1397
صفحه 79-88

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار